Etriye, betonarme yapılarda kolon ve kirişlerde yatay donatı olarak kullanılan, elemanlara gelen kesme kuvvetlerine karşı dayanım sağlayan elemanlardır. Bunun yanı sıra, elemanların ve genel olarak yapının daha sünek davranması için sıklaştırma ve boyuna donatılarında burkulmasını engellemek için (sargılama) kullanılır. Deprem Yönetmeliğince iki ucu da 135 derece kıvrılarak boyuna donatıların tutulması ve etriyenin açılmaması sağlanmalıdır.
Güvenliği artırmak için etriye kancaları, kirişlerde her zaman basınç bölgesi tarafında bulunmalıdır. Ayrıca şaşırtmalı düzenleme de bir diğer temel ilkedir.
Kolonların ve kirişlerin içinde bulunan ve boyuna yerleştirilen ana donatıların etrafını saran nispeten daha ince çaplı(8 mm,10 mm vs.) demirlerdir.Görevi boyuna demirleri sarmak yoluyla güçlendirmektir.Daha önemli bir görevi ise kolon-kiriş bağlantısının yıkılmasının önüne geçmektir.
Çiroz Nedir?
Betonarme yapılarda, kolon veya perdelerde kullanılan, karşılıklı düşey donatıları birbirine bağlayan ve mesafeyi sabit tutarak aynı uzaklıkta durmasını sağlayan genellikle S şeklinde olan uçları ters kıvrılmış demire çiroz denir. Es demiri olarak da adlandırılmaktadır.
Dikkat Edilecek Hususlar;
Çiroz ucu 135 derece bükülmelidir. 90 derece olduğu takdirde kenetlenme tam sağlanamaz ve kayması kolaylaşır.
Bağlama teli mutlaka bulunmalıdır. Aksi takdirde beton dökülürken pompa etkisi ile dökülebilmektedir.
Donatıyı mutlaka dıştan kavramalıdır.
Deprem çirozlarının çapı ve aralığı, etriye çap ve aralığı ile aynı olmalıdır.
Çirozlar, her iki uçlarında mutlaka boyuna donatıları sarmalıdır.
Çirozların seyrek olması durumunda, vibratör çirozlara çaprazlama girer ve titreşim anında daha çok sıkışarak çıkarması imkansız hale gelebilir.
Çirozların seyrek olması depremde zayıf bölge oluşmasına neden olur.
Çiroz Ne İşe Yarar?
- Beton dökümü sırasında veya dökümden sonra, kolon donatılarının birbirine kenetlenmesini sağlar,
- Depremlerde yatay kuvvetlere karşı koyar,
- Kolon donatılarını sabit tutarak paspayının mesafesini korur,
- Etriye serbest açıklığını azaltır. Bu sayede sismik yükler altında etriyelerin burkulması önlenmiş olur.
- Yanal şişme etkilerine karşı koyar, bombelenmeden kaynaklanan düşey donatı burkulmasını engeller,
- Bağlı olduğu doğrultudaki kesme kuvvetini karşılar,